• 03 April 2025
• Notatki - główna strona
• ez_note

241009 - Rodziny Umiejętności na sesji #

Spis Treści #

Rodziny Umiejętności, czyli zgrupowania Akcji. Model umiejętności pomagających wspierać nisze.

• 1. Co to są Rodziny Umiejętności
• 2. Po co nam Rodziny Umiejętności?
  • 2.1. Analiza sesji pod kątem czynności ORAZ ochrona niszy postaci na sesji
    • 2.1.1. Sesja ma swoje zestawy Akcji a gracze mają swoje Postacie
    • 2.1.2. Przykład
  • 2.2. Budowa postaci do istniejącego Zespołu
• 3. Różne podejścia różnych systemów RPG do Rodzin Umiejętności
• 4. Czego EZ potrzebuje od Rodzin Umiejętności?
• 5. Potencjalne rodziny umiejętności do EZ, wariant prosty
  • 5.1. Co modelujemy
  • 5.2. Rodzina Umiejętności w wariancie prostym
    • 5.2.1. Wyjaśnienie kategorii
    • 5.2.2. Przykład: Lekarz na Stacji Kosmicznej
    • 5.2.3. Przykład: As Pilotażu, doskonały modelowy żołnierz
  • 5.3. Podsumowując
• 6. Potencjalne rodziny umiejętności do EZ, wariant kompletny
  • 6.1. Co modelujemy
  • 6.2. Rodzina Akcji w wariancie poszerzonym
    • 6.2.1. Definicje
    • 6.2.2. Luźne przykłady
    • 6.2.3. Przykład: Lekarz na Stacji Kosmicznej
    • 6.2.4. Przykład: As Pilotażu, doskonały modelowy żołnierz
  • 6.3. Podsumowując

1. Co to są Rodziny Umiejętności #

Mamy coś, co nazywamy Akcją. Akcja to czynność wykonywana przez Gracza, deklaracja Gracza co ów zamierza zrobić.

Akcja to np:

• chowam się w okopach
• naprawiam poszycie statku kosmicznego
• strzelam do przeciwnika by zmusić go do wycofania

Akcje są powiązane z Umiejętnościami postaci - tym, co postać umie zrobić. Np. Akcja "strzelam do przeciwnika by zmusić go do wycofania" nie jest Akcją której spodziewałbym się po 13-letnim dziecku z dobrego domu.

Więc: Postać ma Umiejętność, co pozwala Postaci wykonać Akcję w kompetentny sposób. (taką akcję może każdy zadeklarować, ale raczej się nie uda)

Co ważne, "podobne umiejętności" są blisko siebie w przestrzeni poznawczej i tworzą grupy umiejętności, dalej znane jako: Rodziny Umiejętności. A jeśli nie pracujemy z Umiejętnościami a tylko z Akcjami, to mamy do czynienia z Rodzinami Akcji.

Jak widać, część Akcji może się pojawiać w różnych Rodzinach. Np. możemy zrobić taką sytuację:

• Rodzina: Ciało
  • przełamywanie krat (siłą fizyczną) <--
  • akrobatyka
• Rodzina: Narzędzia
  • przełamywanie krat (narzędziami, ładunkami wybuchowymi) <--
  • używanie wózka widłowego

Teraz - można w różny sposób ułożyć Rodziny Umiejętności. I moim celem jest konstrukcja Rodzin Umiejętności pod kątem Eterycznego Zaćmienia.

2. Po co nam Rodziny Umiejętności? #

2.1. Analiza sesji pod kątem czynności ORAZ ochrona niszy postaci na sesji #

2.1.1. Sesja ma swoje zestawy Akcji a gracze mają swoje Postacie #

Każda sesja ma swoje "zestawy" najbardziej prawdopodobnych Akcji: Np:

• Sesja "przechodzimy przez opuszczoną stację kosmiczną by ją uruchomić". Typowe Akcje:
  • włamywanie się, otwieranie drzwi, dostawanie się tam gdzie nie powinno się bić
  • uruchamianie systemów elektronicznych, wykorzystywanie zaawansowanych narzędzi stacji
  • poruszanie się w próżni...
• Sesja "impreza, gdzie próbujemy sprawić by nasza kandydatka wygrała karaoke". Typowe Akcje:
  • znajdowanie popleczników dla swojej kandydatki, budowanie sojuszy
  • podsłuchiwanie, rozpuszczanie plotek, manipulowanie

Jak widać, różne sesje mają RÓŻNE Najbardziej Prawdopodobne Akcje. I teraz mamy też postacie graczy. Każda ma coś, co potrafi zrobić i coś, gdzie jest słaba.

Pytanie - czy TA Postać mają nadal coś unikalnego do zrobienia w TEJ sesji?

• Mamy Dyplomatę, Arystokratę i Lokalnego Przewodnika w sesji z karaoke
  • Przewodnik wie z kim rozmawiać, ma przyjaciół...
  • Dyplomata doskonale przekonuje i przekupuje lokalne osoby
  • Arystokrata potrafi oczarować i błysnąć bogactwem

Czyli nawet 3 postacie "społeczne" mogą mieć zapewnione pewne nisze.

I teraz Rodziny Umiejętności mają pomóc zbudować "zbiór Akcji przynależnych pewnym rodzinom", dzięki czemu łatwiej jest zgrupować Akcje, by porównać postacie z sesją.

2.1.2. Przykład #

Wyobraźmy sobie sesję.

• Sesja odbywa się w dyskotece
• Gracze grają grupą detektywów
  • ich zadaniem jest powstrzymać pewnego delikwenta od otrucia pewnej damy.

Jakiego typu akcje będą miały miejsce na takiej sesji?

• po lewej, dla demonstracji, akcje z książki "Dragonsdawn" Anne McCaffrey
• po prawej, przykładowe akcje postaci graczy na sesji o której mówimy (detektywi, dyskoteka, truciciel):

Jak widzicie, akcje po prawej stronie są "bardziej podobne do siebie" niż akcje po lewej stronie.

Teraz pojawia się pytanie - jeśli mamy 3 postacie graczy ORAZ wszyscy grają detektywami, jak zapewnić ochronę niszy dla Graczy? Innymi słowy, jak sprawić, by każdy gracz miał coś, gdzie się może przydać?

W wypadku tego typu sytuacji moglibyśmy podzielić wszystkie umiejętności na 3 Rodziny:

• Siłowe
• Techniczne
• Społeczne

Ale już tu widać pewien problem - Siłowe są bardziej niszowe, rzadziej używane. Więc bardziej zaawansowany Gracz powinien dostać postać Siłową (bo musi więcej kombinować) a mniej zaawansowany - Społeczną (bo więcej unikalnych akcji).

Tak czy inaczej, to dobrze demonstruje jak myśleć o niszach postaci (oraz jak użyć ChatGPT do analizy sesji pod kątem posiadanych przez siebie postaci / premisy / konfliktów).

2.2. Budowa postaci do istniejącego Zespołu #

Tu sytuacja jest analogiczna, ale próbujemy zapewnić, by:

• dla nieznanej sesji, niezależnie od sesji
  • każdy Gracz miał swoją niszę (umiejętności unikalne)
  • by każdy Gracz zawsze mógł się przydać
  • grupa Graczy miała dość możliwości, by rozwiązać sesję; tzn, żeby nie brakowało kluczowych umiejętności w Zespole

Czyli tu analizujemy kompozycję Zespołu a nie poszczególną sesję.

Zażądałem, by pokazał mi unikalne nisze na sesji typu "Obcy: Ósmy Pasażer Nostromo" dla klasy Advancer oraz Badacz Otchłani i by zaproponował trzecią klasę. Poradził sobie... średnio, ale wystarczająco kompetentnie by zobrazować sytuację.

(zauważcie, że już tutaj zażądałem umiejętności fizycznych, społecznych i technicznych - nawet tutaj "Rodziny Umiejętności" zdecydowanie pomagają w pokazaniu szerokości i niszowania postaci)

Szczęśliwie, przy innym prompcie mogę dostać wartościową odpowiedź:

I co teraz widzimy:

• Badacz jest bardzo słaby Fizycznie. Nie ma tam nic, co pasuje do tego typu sesji.
• Badacz jest świetny Technicznie. Te rzeczy na pewno przydadzą się na sesji.
• Advancer jest doskonały Fizycznie. Większość czasu to on ryzykuje skórę.
• Advancer wysyła dronę tam, gdzie Badacz wykryje. Jest współpraca. Technicznie działa.
• Zarówno Badacz i Advancer są wystarczająco kompetentni Społecznie; mają inne obszary działań, czyli na siebie nie nachodzą.
• "Szerszą" postacią na tej sesji jest Advancer - ma w każdej Rodzinie coś, co może zrobić.

I o to chodzi. Analiza postaci pod kątem "Rodzin Umiejętności" by zobaczyć, czy wszyscy gracze mają swoje unikalne nisze.

To pokazuje MG jak ów ma projektować sesję - które rodziny umiejętności są pod kontrolą którego gracza. Czyli np.

• jeśli jedyną rzeczą unikalną w tym zespole którą może robić Advancer jest poruszanie się w kosmosie
  • -> sesja musi toczyć się w kosmosie. Inaczej Advancer nie ma niczego unikalnego, co może zrobić.

Dobrze. Mamy to.

Przejdźmy więc do tego jak problem Rodzin Umiejętności rozwiązują inne systemy RPG.

3. Różne podejścia różnych systemów RPG do Rodzin Umiejętności #

Przeanalizowałem kilka systemów RPG. Są tam następujące propozycje:

Nie można zapomnieć o innym ciekawym systemie - Trollbabe, gdzie postać jest definiowana przez Number. Czyli postać ma JEDNĄ cyfrę. Np. 7. Tu nie pamiętam dokładnie jak to szło, ale jakoś tak:

• Akcje Fizyczne są od 1 do Number dla 1k10.
  • Czyli w przypadku '7', 1-7 to sukces na Akcjach Fizycznych
• Akcje Społeczne są od Number do 10 dla 1k10.
  • Czyli w przypadku '7', 7-10 to sukces na Akcjach Społecznych
• Akcje Magiczne są od jak niższa wartość między Fizycznymi a Społecznymi, bez liczby
  • Czyli w przypadku '7', 8-10 to sukces na Akcjach Magicznych

Oczywiście, różne systemy RPG mają inne podejścia do mechanik, umiejętności, akcji itp. Ale jakiś koncept "Rodzin Umiejętności" pojawia się zawsze. Im bardziej narracyjny system, tym mniej mamy wylistowanych umiejętności (chyba, że to nie umiejętności a Rodziny Akcji, jak w Apocalypse World) a tym więcej pracujemy z Rodzinami a nie poszczególnymi Umiejętnościami.

Opracujmy teraz nasz wariant, pod kątem tego, co my potrzebujemy w EZ.

4. Czego EZ potrzebuje od Rodzin Umiejętności? #

To jest pochodna tego, jakie sesje my chcemy mieć.

Jeśli sesje będą 80% walka i 20% też walka, to skupiamy się bardziej na Rodzinach typu "broń biała, karabiny, pilotaż...". By nie wymyślać od zera, pokażę Wam przykład screena z Missionforce:Cyberstorm, gdzie dokładnie to jest wykorzystywane:

Alternatywnie, możemy pójść wtedy w "Ofensywa - Defensywa" jak w przypadku Magic:the Gathering:

• Wtedy w akcjach typu "kopanie okopów", "fortyfikowanie się", "chowanie się" miałby '5'
• A w akcjach typu "strzelanie do celu", "wysadzanie okopów" miałby '2'

Nadal jednak zakładam, że w kontekście EZ chcemy mieć:

• Silną kontrolę niszy
• Dobrze modelować rzeczywistość (co EZ robi zwykle bardzo dobrze)
• Ciekawe postacie, łatwo kierujące Graczy (Walka - Niewalka nie pomaga Graczom w określeniu co mogą zrobić)

Stąd popatrzmy na różne sposoby zamodelowania tego problemu w zależności od podejścia.

5. Potencjalne rodziny umiejętności do EZ, wariant prosty #

5.1. Co modelujemy #

Wracam do mojego ulubionego zdania: "Wszystkie modele są błędne, niektóre są przydatne".

Popatrzmy sobie na dowolną postać, niech będzie "lekarz na stacji kosmicznej".

• Istnieje powód, czemu taka postać jest na stacji. Jakoś zarabia pieniądze. Np. "przyjmuje ludzi w przychodni" czy "uczestniczy w poważnych spotkaniach rady szpitala". To są akcje, które ta postać robi codziennie, każdego dnia. One prowadzą do umiejętności, które postać potrafi wykorzystać na sesji i które są powiązane z "normalnym życiem tej postaci".
  • Nazwijmy umiejętności i akcje z tym powiązane "Codziennością".
• Gdy dochodzi do sytuacji kryzysowej (pandemia, eksplozja...) nasz lekarz znajduje się w kontekście filmu akcji. Nagle "stabilizuje rannych", "wstrzykuje stymulanty" czy "wprowadza w stazę". To są akcje, które przydają się podczas walki czy w każdej sytuacji kryzysowej - co robi postać gdy 'shit hits the fan'.
  • Nazwijmy umiejętności i akcje z tym powiązane "Kryzysem".
• Oprócz tego jest specjalna kategoria - wszelkie formy interakcji z innymi postaciami. Z uwagi na to, jak wyglądają sesje w EZ, wszystkie postacie muszą mieć coś w tej kategorii. Każdy ma jakiś sposób interakcji z innymi, nieważne jak introwertyczny, mroczny i tajemniczy by nie był. Bo nawet w życiu postacie Mroczne I Tajemnicze (...muszę zrobić z tego Serce...) jakoś wchodzą w interakcję z innymi i znają się z innymi, nawet jeśli z sobie podobnymi.
  • Nazwijmy umiejętności i akcje z tym powiązane "Społecznymi".

5.2. Rodzina Umiejętności w wariancie prostym #

5.2.1. Wyjaśnienie kategorii #

5.2.2. Przykład: Lekarz na Stacji Kosmicznej #

Co od razu widać:

• Codzienność pokazuje nam osobę z szerokimi możliwościami:
  • Zdolną do wyłapywania szczegółów (uważne słuchanie, diagnostyka)
  • Pełniącą rolę badawczą wobec bytów biologicznych (rośliny, zwierzęta, ludzie) i budującą antidotum i trucizny
  • Umiejącą pracować z dokumentami
  • -> Jest to wystarczająco szeroka postać by na typowej sesji coś się dla niej znalazło do zrobienia
• Podczas sytuacji Kryzysowej jest to postać wsparcia.
  • Leczy, pomaga, buduje trucizny, robi stymulanty
  • -> Jest to postać wąska podczas "sytuacji z filmu akcji". Nie jest w stanie zrobić bardzo wiele proaktywnie; raczej działa reaktywnie.
    • ALE grupa Społeczna pokazuje miejsce Lekarza
• Społecznie mamy tu postać o dziwo potężną:
  • Uspokaja ludzi, przekonuje przełożonych, negocjuje konkretne wyniki, buduje zaufanie
  • -> W sytuacji Kryzysowej jest to postać działająca Społecznie lub Medycznie.

Czyli gdybym chciał upewnić się, że ta postać poradzi sobie na sesji, skupię się na obszarze Kryzysowym. To jedyny obszar, gdzie mam wątpliwości w wypadku nieokreślonej sesji.

5.2.3. Przykład: As Pilotażu, doskonały modelowy żołnierz #

Co od razu widać:

• W sytuacji Codziennej As Pilotażu jest wystarczająco szeroki:
  • maszyna, treningi ciała i umiejętności, symulacje, załatwianie części, szkolenie innych, nawigacja, optymalizacja zasobów
  • elementy naprawcze mogą się ewentualnie przydać
  • -> jeśli coś z tego zapewnimy na sesji, to As Pilotażu znajdzie niszę i coś wartościowego zrobi
• Podczas sytuacji Kryzysowej As Pilotażu jest dosłownie jak ryba w wodzie:
  • Znajduje słabe punkty, walczy swoim pojazdem i poza nim, dopasowuje parametry do misji, wykorzystuje teren, przejmuje dowodzenie operacyjne nad NPCami, pościgi...
  • -> to jest niesamowicie silna postać w każdej sytuacji Kryzysowej, nawet jeśli np. nasz statek jest na kursie kolizyjnym z asteroidą. Nawet wtedy ma środki.
• Sytuacje Społeczne Asa Pilotażu są wąskie, ale wystarczające:
  • zastraszanie, inspirowanie i gra na podziwie i reputacji
  • -> nie na każdego to zadziała, ale As Pilotażu ma dość obszarów, gdzie na każdej sesji się może przydać. Gorzej, jak nikt go nie zna - wtedy nic z tego co próbuje robić nie zadziała.

5.3. Podsumowując #

Jest to wystarczająco dobry model, by pozwolić na analizę postaci w kontekście sesji:

• KAŻDA sesja ma elementy Społeczne. Każda. Bez wyjątku.
• KAŻDA sesja ma "jakąś akcję", sytuację stresową.
• KAŻDA sesja ma "normalne, codzienne życie".

Jednocześnie ten model nie daje Graczowi dużo informacji na temat tego, co może robić. Co więcej, często "Codzienność" będzie też wykorzystywana w sytuacjach Kryzysowych (i vice versa). Więc nie mamy szybkiego spojrzenia na postać, by łatwo ocenić, co i jak wykorzystać.

6. Potencjalne rodziny umiejętności do EZ, wariant kompletny #

6.1. Co modelujemy #

Tym razem podejdźmy do problemu od drugiej strony. Zbudujmy model, który pokieruje Gracza w zależności od sytuacji, w której się znajduje. Pokażmy unikalne siły postaci w wypadku poszczególnych typów Akcji, które postać robi, w zależności od kontekstu.

Czyli np:

• "Społeczne" - jak postać wchodzi w interakcję z innymi. Jak negocjuje, jak stawia na swoim, w czym jest dobra lub słaba.
• "Kryzysowe" - co postać robi w kontekście filmu akcji. Czy bardziej szuka słabych punktów, atakuje precyzyjnie czy się skutecznie chowa?
• "Specjalistyczny Sprzęt" - jakiego typu specjalistycznego sprzętu postać używa i w jakich okolicznościach.

I takich kategorii zidentyfikowałem osiem.

6.2. Rodzina Akcji w wariancie poszerzonym #

6.2.1. Definicje #

6.2.2. Luźne przykłady #

6.2.3. Przykład: Lekarz na Stacji Kosmicznej #

Tym razem mamy więcej informacji i możliwości:

Tego jest za dużo do oceny per kategoria, ale co od razu widać:

• Ten model dał dużo szerszą postać. W każdej Rodzinie jest coś, co może zrobić
  • to są wystarczająco szerokie rzeczy, by się przydały
  • to są wystarczająco niszowe rzeczy, by nie zastąpił reszty zespołu
• Mając taką tabelkę jestem w stanie wykorzystać Lekarza na każdej sesji. Po prostu odpowiednio zmodyfikuję propozycję.
• Stał się postacią dużo szerszą niż w poprzednim modelu.
• Jednocześnie przeczytanie tego jest koszmarem i czymś niemożliwym. Trzeba będzie wybrać podzbiór i dostarczyć graczom podzbiór na sesji; to jest nieogarnialne.

6.2.4. Przykład: As Pilotażu, doskonały modelowy żołnierz #

Co od razu widać:

• Ta postać jest węższa, ale to nie jest problem na większości sesji - jeśli mamy pojazdy.
  • Jeśli mamy jakieś pojazdy (swój lub przeciwnika), to przeanalizuje, znajdzie słabe punkty i dostosuje swoją jednostkę.
  • W swoim pojeździe jest w stanie zrobić dużo więcej niż inni. Ale pojazd zawsze rzuca się w oczy.
• Dzięki renomie świetnie inspiruje i zastrasza.
• Doskonale radzi sobie w warunkach kryzysowych. O dziwo, też daje radę w survivalowych.
• Najgorzej poradzi sobie bez pojazdu na planecie - ale tam zostanie "łowcą", który oprócz zarządzania zasobami będzie potrafił polować na zwierzynę.

Czyli, ogólnie, nie jest źle. Archetyp jest szeroki i nadal można z niego korzystać w różnych okolicznościach.

6.3. Podsumowując #

Oba modele mają zalety, oba wady.

• Rodzina Umiejętności w wariancie prostym
  • Daje szybkie spojrzenie na postać, ale nie pokazuje jak tą postacią sterować graczowi
  • Jest "niekompletny" i wymaga poszerzenia np. przez Własności
• Rodzina Akcji w wariancie poszerzonym
  • Daje dużo pomysłów graczowi jak sterować postacią, ale nie jest szybki
  • Jest "kompletny" i wymaga podzbiorowania

Oba modele pozwalają na ocenę Sesji, ale niekoniecznie na ocenę nisz postaci dla czterech postaci na sesji.

Praca w toku.